Dit artikel behoort bij de reeks: Ouderwetse degelijkheid
“Mag ik nog een appel van u?”
Vragend staat de jongen daar. Hij draagt een wit overhemd met hier en daar een vlek, de ene groen van het gras, de andere bruin van de modder.
Grinnekend kijkt de kruidenier hem aan.
“Heb je daar zin in, jongen?” vraagt hij.
Heftig schudt het mannetje zijn hoofd op en neer.
“Ja, meneer!” klinkt het beleefd.
“Pak er maar één uit de kist. Hij kost een stuiver! Heb je die bij je?”
Snel graait de jongen in zijn zak, en niet veel later ligt er een rijksdaalder op de toonbank.
“Is dit genoeg, mijnheer?”
“Jazeker, jongen. Ik zal je wisselgeld eens pakken!”
De kruidenier loopt naar de kassa en draait aan de hengel. Even later klinkt de kassabel door de kruidenierszaak en springt de lade open. Keurig gesorteerd liggen daar de florijnbriefjes, met voorin de munten: dubbeltjes, kwartjes, riksen, guldens. De kruidenier pakt het wisselgeld en geeft het aan het kind.
Blij loopt de jongen de winkel uit, terwijl hij zijn tanden in de sappige appel zet.
Hoe anders ging dat in andere tijden…
Voor de Romeinse tijd werden goederen eenvoudigweg tegen elkaar geruild. Men bood aan wat men zelf geteeld of verzorgd had, om het te ruilen tegen handgemaakte gebruiksvoorwerpen.
Pas toen het machtige Romeinse Rijk aan de macht kwam, ontstonden er echte betaalmiddelen. De Romeinen gebruikten muntgeld met vaste waardes, en daarmee kwam het geld in de wereld. De munten waren gemaakt van goud, zilver en koper, en waren hun gewicht “in goud” dan ook letterlijk waard.
Menig dief maakte de munten echter onopvallend iets kleiner om zo waardevolle grondstoffen te bemachtigen. En waar het goede van een valutasysteem ontstond, kwam ook het kwade mee, zoals dat op aarde altijd gaat. Valsemunters werden vindingrijk en begonnen de kostbare munten na te maken, waardoor het eerste valse geld in omloop kwam. Kassa’s waren nog niet nodig; men bewaarde de munten meestal in houten kistjes.
In 1903 trad in Nederland een volgende verandering op in het geldsysteem. De Nederlandse staat erkende vanaf toen het papieren geld (de bankbiljetten) als geldig betaalmiddel. Ook hier wisten valsemunters wel raad mee: menig drukpers werd misbruikt om geld te drukken. Toch bleven de munten (vanaf 1967 gemaakt van nikkel) en het papieren geld het vertrouwde betaalmiddel.
Totdat Europa in 2002 met de euro op de proppen kwam, en Nederland zich daarbij aansloot. Weg was de charme van naar het wisselkantoor of postkantoor gaan voor de vakantie in het buitenland. Vanaf dat moment hadden de meeste Europese landen hetzelfde betaalmiddel.
Vanaf de jaren negentig veranderde het contante geld geleidelijk in giraal geld. De burgers moesten er lang aan wennen. Het ging niet zonder slag of stoot. Maar steeds vaker kwam de pinpas tevoorschijn, en haalden we de magneetstrip door de automaat. Heel langzaam verdween het contante geld stukje bij beetje uit de samenleving.
Is dat een goede ontwikkeling? Dat is maar de vraag. Want vroeger kende men de waarde van het geld beter dan nu. Je kon het weekbudget niet overschrijden als je maar één keer per week geld opnam bij de automaat. En wanneer er alleen nog motten in de portemonnee zaten, wist je dat het tijd was om zuinig aan te doen.
Anno 2025
Wij betalen onze spullen door de pinpas boven het apparaat te laten zweven, houden onze telefoon in de buurt van de pinautomaat, of drukken ons horloge er even tegenaan. Zonder een enkel geluid vliegt het geld van de rekening af.
En hebt u al een chip in u laten zetten? Dan kunt u de kassa zonder oponthoud passeren. Hoe handig…
Echt?
Of mist u eigenlijk ook die ouderwetse degelijkheid? Want geef toe… het rinkelen van de kassa had toch ook zijn charme. Die broekzak waarin de muntjes rinkelden. De portemonnee waarin de briefjes keurig op kleur waren gesorteerd. Het had echt wel iets.
Al is het in deze tijd onverstandig om met contanten over straat te gaan (je moet immers altijd bedacht zijn op zakkenrollers) toch mis ik een beetje die ouderwetse degelijkheid van het betalen aan de kassa.
U ook?
Johannes R
Reactie plaatsen
Reacties